Najazdy Mongołów

Powstanie Imperium Mongolskiego

W XII w. na terenie dzisiejszej Mongoli żyły koczownicze plemiona mongolskie. Były ze sobą skłócone, dlatego Temudżyn (wódz jednego z plemion mongolskich) z łatwością zajął pozostałe państewka mongolskie. W 1206 r. ogłosił się ich przywódcą i przybrał sobie tytuł Czyngis-Chana.
Temudżyn przekształcił oddziały mongolskie w waleczne wojsko. Na czele armii zaczął zajmować ziemię. Na początku zajął południową Syberię, a później rozpoczął walkę z Chinami. Włączył Chiny do Mongolii, a podczas podboju tego kraju Mongołowie nauczyli się nowych technik walki i sprawnego zarządzania państwem.
Następnie wyruszyli na zachód, gdzie zdobyli Afganistan i Chorezm. Dzięki temu był władcą prawie całej Azji. Te sukcesy zawdzięczał nie tylko swojej armii, lecz również umiejętnemu wykorzystaniu podbitych wojsk.
Celem kolejnej wyprawy była Ruś. Podczas nadciągającego zagrożenia książęta ruscy się zjednoczyli, jednak armia ruska została doszczętnie zniszczona w bitwie nad rzeką Kałką w 1223 roku. Śmierć Czyngis-Chana 4 lata później spowodowała zatrzymanie ekspancji Mongołów. W Mongolii wybuchła wojna domowa między jego synami. Dopiero po unormowaniu się sytuacji w kraju, Mongołowie rozpoczęli kolejną ekspansję. Wnuk Temudżyna, Batu-chan w latach 1237-1240 całkowicie podbił Ruś. Jego żołnierze ograbili Kijów i inne miasta.
Pojawienie się Mongołów w Europie spowodowało przerażenie. Byli przestraszeni ich wyglądem i ich zbrodiami. Nazwali ich Tatarami, uważano ich za wysłanników szatana.
Mongołowie atakowali z zaskoczenia, a w czasie bitwy czasami pozorawali ucieczki. Ich armia była bardzo dobrze wyszkolona, zorganizowana i dowodzona.

Najazd Mongołów na Polskę

W 1240 r. Tatarzy zakończyli podbój Rusi i rozzaczęli przygotowania do wyprawy na Europę. Na początku 1241 r. armia pod Wodzą Batu-chana ruszyła na Węgry. W lutym tego roku 10-tysięczna armia mongolska pod wodzą Pajdara wkroczyła do Polski, aby Polacy nie pomogli Węgrom. Na początku wysłał oddziały zwiadowcze, a następnie jego wojsko zaczęło pustoszyć Małopolskę, niszcząc i rabiąc Sandomierz i Kraków, W kwietniu wojska Pajdara dotarły na Śląsk. Drogę zastąpił im książę Henryk Pobożny. Razem z oddziałami śląskimi, wielkopolskimi, resztką rycerstwa krakowskiego, Czechami oraz rycerzami zakonnymi stoczył bitwę pod Legnicą 9 kwietnia 1241 roku. Zakończyła się ona porażką wojsk chrześcijańskich, a Henryk Pobożny poległ w bitwie. Po kilku tygodniach pustoszenia Śląska Tatarzy wyruszyły na południe, by pomóc oddziałom Batu-chana.
Skutkiem najazdów na Polskę były ogromne zniszczenia. Zmniejszył sie rozwój gospodarczy kraju, a po śmierci Henryka Pobożnego zniknęła szansa na zjednoczenie kraju. Wówczas Śląsk został podzielony między synów księcia.

Rozpad imperium

Po śmierci wielkiego chana Ugedeja w 1241 r. znowu w Mongolii wybuchły spory między kandydatami do tronu, a wojska tatarskie musiały wrócić do Azji. Wydarzenie to uratowało Europę przed jeszcze większymi znieszczeniami. Tylko Ruś w Europie była pod zwierzchnictwem chana. Jej książęta musieli ich prosić o pisemną zgodę na sprawowanie władzy (jarłyk). Władcy otrzymywali go za regularne płacenie okupu zwanego haraczem.
Europejskie państwa próbowały nawiązać bliższe stosunki z wielkim chanem, jednak bez skutku. Przyczyną tego był rozpad imperium. Ostatnim sukcesem Mongolii był podbój Mezopotamii i Syrii. Tatarzy podzielili się na 4 niezależne państwa różniące się polityką. Powstawały napięcia religijne.
Pod koniec XIV w. próby odbudowy imperium podjął się wódz Timur Chromy zwanym też Tamerlanem. Nie udało mu się, a w następnych latach Mongolia traciła znaczenie i terytorium.